Είσαι από αυτούς που ξυπνούν το πρωί και θα φορέσουν το πρώτο πράγμα που θα δουν μπροστά τους ή μήπως ανήκεις στην κατηγορία που προετοιμάζεις από το προηγούμενο βράδυ το outfit της ημέρας σου; Σε κάθε περίπτωση, έχεις σίγουρα κάποιο αγαπημένο ρούχο ή/και αξεσουάρ. Οι επιλογές μας δεν είναι τυχαίες.
Η περίοδος που η ένδυση κάλυπτε μόνο βασικές ανάγκες επιβίωσης του ανθρώπου πρέπει να σταματάει κάπου στην παλαιολιθική εποχή. Από την αρχαία μητριαρχική Αίγυπτο, όπου οι άντρες φορούσαν γυναικείες περούκες ως σύμβολο σοφίας, μέχρι τη μεταπολεμική Αμερική όπου η φούστα τύπου Α συνδέεται άρρηκτα με τη «σύζυγο-μοντέλο-νοικοκυρά», η μόδα φέρνει στο προσκήνιο κοινωνικά κινήματα και πεποιθήσεις, εκφράζει διαφορετικές ταυτότητες κι αντανακλά ανάγκες προσωπικές ή και συλλογικές.
Σε ένα εντελώς εναρμονισμένο τοπίο, στην έκθεση «Συλλογικά νήματα: Η Anna Andreeva στο εργοστάσιο μεταξιού ‘Κόκκινη Ρόζα’» στο ΜOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Θεσσαλονίκης, η Helenos Consulting διοργάνωσε δύο συμμετοχικά εργαστήρια για το μέλλον της Μόδας, με πολίτες και επαγγελματίες μόδας & foresight από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Ο στόχος; Να την αξιοποιήσει ως μέσο ώστε να ανακαλύψει αξίες, ανάγκες, τάσεις και μοτίβα μεταστροφής στην παραγωγή και στην κατανάλωση, φαινόμενα συναφή και πολύτιμα για την χάραξη ευρωπαϊκών πολιτικών στην Έρευνα και στην Καινοτομία.
Το “Fashion Futuring” της Clarice Garcia είναι ένα εμπνευσμένο παιχνίδι 7 σταδίων, που βοήθησε τους συμμετέχοντες να «ξεκλειδωθούν» και να ανταλλάξουν γνώσεις κι εμπειρίες μέσα από διαφορετικές δραστηριότητες, όπως το να ζωγραφίσουν το αγαπημένο τους αντικείμενο μόδας, να επινοήσουν μαζί σενάρια για το μέλλον και να συν-σχεδιάσουν ρούχα και αξεσουάρ του μέλλοντος!
Αν και διαφορετικά, τα δύο κοινά ανέδειξαν παρόμοιες ανησυχίες που ξέφυγαν αρκετά από τα στενά όρια της μόδας, για: το μέλλον του πλανήτη και του ανθρώπινου είδους, τη σχέση ανθρώπου-φύσης, τις κοινωνικές ανισότητες. Οι πολίτες έδωσαν έμφαση σε πιθανές μελλοντικές φυσικές καταστροφές, ενώ στους experts έντονη ήταν η ανησυχία της κοινωνικής απομόνωσης λόγω της εξάρτησης από την τεχνολογία που μπορεί να διαστρεβλώσει την πραγματικότητα. Οι ανάγκες: βιώσιμες πρακτικές που προάγουν τη συμπερίληψη και την ευελιξία σε όλες τις πτυχές της ζωής μας.
Αόρατα σακίδια που δίνουν ασφάλεια και προσαρμοστικότητα στον χρήστη, μαγιό που μεταμορφώνεται και προστατεύει από εξωτερικές συνθήκες, πανοπλίες επιβίωσης-ενεργειακά αυτοτροφοδοτούμενες και παπούτσια που σε βοηθούν να μοιραστείς συναισθήματα με περαστικούς, είναι μόνο κάποιες από τις «ασπίδες» στα πλασματικά μέλλοντα των συμμετεχόντων.
Τι άλλο απαιτείται για να μη ζήσουμε στην πραγματικότητα ένα από τα δυσοίωνα σενάρια; Οι απαντήσεις ήταν ξεκάθαρες. Πράσινη μετάβαση στην παραγωγή και τη διανομή, σχεδιασμός χωρίς αποκλεισμούς και ρούχα που διαρκούν και μεταφέρουν (κοινωνικά) μηνύματα. Οι συμμετέχοντες φαντάστηκαν έναν κόσμο όπου η διαφάνεια και η ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων είναι ο κανόνας, όπου η τεχνητή νοημοσύνη ενσωματώνεται στη ζωή μας με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και η εκπαίδευση και η ενημέρωση οδηγεί σε πιο συνειδητές καταναλωτικές επιλογές.
Τα συγκεκριμένα εργαστήρια δεν ήταν απλώς μια δημιουργική άσκηση – ήταν μια ματιά στις δυνατότητες της μόδας ως εργαλείο για την ανθεκτικότητα, την ταυτότητα και τη συστημική αλλαγή. Σε μια εποχή κλιματικής ανησυχίας και ψηφιακής υπερφόρτωσης, τα συμμετοχικά εργαστήρια μπορούν να αποδειχθούν πολύτιμα εργαλεία capacity building και κατανόησης των αναγκών των επιχειρήσεων και της κοινωνίας.
Τα δύο εργαστήρια πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου “Eye of Europe”, στο οποίο η Helenos Consulting συμμετέχει ως εταίρος και με την υποστήριξη του MOMus Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης και της UNESCO Chair on Futures Research
Το πρώτο εργαστήριο με τους πολίτες πραγματοποιήθηκε στις 20.01.2025. Δείτε τα αναλυτικά αποτελέσματα του εργαστηρίου εδώ
Το δεύτερο εργαστήριο με ειδικούς της μόδας και foresight πραγματοποιήθηκε στις 14.04.2025. Δείτε περισσότερα εδώ
Ελίζα Σαββοπούλου
