Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί ότι η προσπάθεια αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής θα σήμαινε για κάποιες εταιρίες απλά να προσθέσουν πράσινο χρώμα στο ταμπελάκι του προϊόντος τους μαζί με τη φράση «φιλικό προς το περιβάλλον»; Ή ότι για κάποιες άλλες θα σήμαινε να παραποιούν τα στοιχεία σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιδόσεις που δημοσιεύουν;
Όλα ξεκίνησαν με τη συμφωνία του Παρισιού που υιοθετήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2015, η οποία αποτέλεσε καθοριστικό σημείο για την υιοθέτηση ESG κριτηρίων από τις επιχειρήσεις. Πρόκειται για την πρώτη παγκόσμια συμφωνία για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και στοχεύει στη μακροπρόθεσμη σταθεροποίηση της ανόδου της παγκόσμιας θερμοκρασίας σε επίπεδα κάτω των 2 βαθμών Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Για να συμβεί αυτό είναι απαραίτητη προϋπόθεση η μείωση των ρύπων και συνεπώς επηρεάζεται άμεσα ο ιδιωτικός τομέας. Έτσι, οι επιχειρήσεις πλέον θα πρέπει να υιοθετήσουν ESG στρατηγικές, αφενός για την επίτευξη της βιωσιμότητας και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και αφετέρου γιατί οι ίδιες αποκτούν πολλά οφέλη, όπως για παράδειγμα ευκολότερη πρόσβαση σε χρηματοδοτήσεις αλλά και διεύρυνση δικτύου συνεργασιών.
Οι “ESG” αφορούν μη χρηματοοικονομικούς δείκτες που έχουν να κάνουν με το Περιβάλλον (Environmental), την Κοινωνία (Social) και την Εταιρική Διακυβέρνηση (Governance). Ουσιαστικά, «μετράνε» την επίδοση των επιχειρήσεων αναφορικά με το πως οι ίδιες διαχειρίζονται τα θέματα τους που σχετίζονται με το Περιβάλλον (Ε), την Κοινωνία (S) και την Εταιρική Διακυβέρνηση(G).
Η ιδέα ότι οι επιχειρήσεις θα εστιάσουν στη βιωσιμότητα και θα συνεισφέρουν κατά το μέγιστο δυνατό στην κοινωνία και στο περιβάλλον είναι πάρα πολύ θετική, ωστόσο τα πράγματα γίνονται πιο περίπλοκα και δυσοίωνα αν αναρωτηθούμε το εξής: Πως γίνονται οι μετρήσεις των δεικτών ESG και από ποιον;
Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο πρότυπο για τον τρόπο μέτρησης των δεικτών, ενώ ταυτόχρονα υπάρχουν πολλοί αξιολογητές (raters) όπου βαθμολογούν με τον δικό τους τρόπο. Ενδεικτικά, κάποιοι από τους οργανισμούς που αξιολογούν είναι οι ακόλουθοι : MSCI Inc, S&P Global, CDP και άλλοι. Ο τρόπος βαθμολόγησης διαφέρει καθώς μερικοί raters χρησιμοποιούν ερωτηματολόγια, ενώ άλλοι συλλέγουν δεδομένα που είναι δημόσια διαθέσιμα και στη συνέχεια με την χρήση τεχνητής νοημοσύνης καταλήγουν σε κάποια βαθμολογία. Με βάση τα παραπάνω, φαίνεται ότι υπάρχει ένα πολύ σημαντικό θέμα το οποίο αφορά την αξιοκρατία και την αντικειμενικότητα των δεικτών ESG.
Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί η πρωτοβουλία της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, η οποία δημιούργησε την πλατφόρμα ESG Tracker, που επιτρέπει την παρακολούθηση της επίτευξης ESG κριτηρίων και είναι βασισμένη σε διεθνείς δείκτες (GRI, SASB, TCFD, CDP) και εθνικά πρότυπα, όπως αυτά του Χρηματιστηρίου Αθηνών.
Ένα ακόμα πρόβλημα που προκύπτει από το κίνημα ESG ονομάζεται «Greenwashing». Πρόκειται για ψευδή επικοινωνιακά μηνύματα επιχειρήσεων μέσω των οποίων δηλώνουν ότι έχουν φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα/υπηρεσίες και διαδικασίες, προκειμένου να κερδίσουν την εύνοια του καταναλωτή, ενώ στην πραγματικότητα δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Αυτό προκαλεί μεγάλο πρόβλημα στην γενικότερη προσπάθεια για βιωσιμότητα. Υπάρχουν αρκετά παραδείγματα μεγάλων εταιριών που κατηγορήθηκαν (πολλές από αυτές αναγκάστηκαν να πληρώσουν και πρόστιμο) είτε γιατί διαφήμισαν κάτι που δεν ισχύει είτε γιατί παραποίησαν στοιχεία αναφορικά με τις περιβαλλοντικές επιδόσεις τους. Μεταξύ αυτών των εταιριών είναι η Volkswagen, Toyota, Goldman Sachs, Eni, H&M & Decathlon κα.
Βλέπουμε λοιπόν πως η στροφή των επιχειρήσεων σε θέματα ESG είναι πάρα πολύ σημαντική, τόσο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την ενίσχυση της βιωσιμότητας, όσο και γιατί οι ίδιες οι επιχειρήσεις θα αποκτήσουν οφέλη. Ωστόσο, υπάρχουν προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν προκειμένου να διασφαλιστεί η αντικειμενικότητα των δεικτών και να γίνει υιοθέτηση των ESG από όλες τις επιχειρήσεις με τρόπο που να οδηγήσει σε ουσιαστική αλλαγή.
Γιώργος Θεμελής
* Photo: ELG21 by Pixabay
